Innowacyjność u współczesnych nauczycieli - potrzeba czy przymus?

„ Robienie tego samego w ten sam sposób i oczekiwanie innego wyniku to definicja szaleństwa” Albert Einstein

Burzliwe zmiany zachodzące w edukacji młodych ludzi oraz w ich podejściu do instytucji szkolnej , a przede wszystkim sensu uczenia się zmuszają nauczycieli do wprowadzania różnego rodzaju modyfikacji w celu realizacji określonego zadania.
Obecny uczeń oczekuje od swojego nauczyciela znacznie więcej kreatywności niż było to nawet 5 lat temu; oczekuje od nas nauczycieli „ szoku edukacyjnego” , który obudzi w nim potrzebę samorozwoju.
Wyidealizowany obraz współczesnego ucznia z dnia na dzień przechodzi tak ekspresową modyfikację, że nauczyciel obecnie nie powinien się zbytnio przyzwyczajać do dwóch tak popularnych i zdartych typów ucznia zdolnego i słabego. Taka wizja była może popularna w ostatnich latach , ale obecnie jest to już zjawisko archaiczne w odniesieniu do naszej komputerowej i technologicznej cywilizacji.
Niewystarczające jest już tylko wyposażenie ucznia w odpowiedni zasób wiedzy z różnych dziedzin życia , bezcelowe jest również bezmyślne przepisywanie ćwiczeń , czytanie tekstów oderwanych od dzisiejszej rzeczywistości i zapamiętywanie zawiłych reguł i skomplikowanych twierdzeń. Według Manfreda Spitzera (2007) większość ludzi kojarzy uczenie się ze szkoła, wkuwaniem i ryciem, potem i łzami , złymi ocenami, wyczerpującymi klasówkami. Nie okłamujmy się : uczenie się nie ma dobrej opinii. Uważane jest za coś nieprzyjemnego. Takie działanie nauczyciela jest „ zabijaniem” twórczej inwencji ucznia oraz ograniczaniem jego rozwoju.
Jak w takim razie zrozumieć innowacyjne działania? Przede wszystkim trzeba sobie uświadomić , że innowacja jest czymś więcej niż tylko pomysł. Innowacja w działaniu nauczyciela to wprowadzenie naszego pomysłu do codziennego działania z uczniem oraz weryfikacja tego działania i jego udoskonalanie. Najlepszym sposobem do wprowadzenia w nasza działalność edukacyjna innowacji jest tzw. „Koncepcja trzech pudeł” z ang. Three Boxes Conception , która polega na trzech fazach:
1. Doskonalenie – bo warto jest udoskonalać to co robimy.
2. Zapominanie - bo trzeba czasem zapomnieć o działaniach w pracy nauczyciela , które nie są efektywne, aby zrobić miejsce na nowe inicjatywy.
3. Tworzenie – w odniesieniu do pomysłów , które można zacząć realizować „ to i teraz”
Przykładem do takiego działania może być np. usystematyzowanie sprawdzania prac uczniów w wyznaczonym terminie poprzez:
1. Doskonalenie : systematyczność w planowaniu sprawdzania osiągnięć uczniów z uwzględnieniem nie przekładania sprawdzania wszystkich prac na jeden termin.
2. Zapominanie : dążenie do sytuacji , aby sprawdzać wszystko na bieżąco.
3. Stworzenie harmonogramu we własnym kalendarzu z wyznaczeniem konkretnych terminów np. w weekend na sprawdzanie prac.
W innowacyjnym podejściu nauczyciela należy pamiętać, że nieznane uczniom sytuacje edukacyjne, w których uczeń zdobywa wiedze i rozwija kreatywność pobudzają ciekawość ucznia w zrozumieniu takiego właśnie zachowania nauczyciela i jego celowości. Należy w takim właśnie działaniu pamiętać, że aby odnaleźć w tym zachowaniu efektywność to osoba nauczyciela nie może zachowywać się jak „ Rambo” samotnie dążący do realizacji własnego pomysłu, ale należy w tym naszym kreatywnym podejściu poszukiwać wsparcia innych nauczycieli lub rodziców.
W takim właśnie podejściu do ucznia odnajdziemy sposób na dotarcie do każdego ucznia , nawet do tego najbardziej opornego bo wszelkie nasze działania byle inne od tych już im znanych otwierają możliwość efektywnego działania ucznia. Ponadto, w naszym innowacyjnym działaniu możemy wykorzystywać takie metody przekazywania treści z poszczególnych przedmiotów, aby uczeń je łatwiej zapamiętywał. Jest to takie ćwiczenie wizualizacyjne , które pomaga szukać rozwiązania w innowacyjny sposób: widoczny stosunek do danej rzeczy ułatwia zapamiętywanie nawet najtrudniejszych pojęć np.:
„ Społeczeństwo jest jak armia , której generałami są celebryci”.
„Mój dzień jest jak pociąg PKP – długi powolny i nie wyrobił się na czas „.
Podsumowując , w naszej innowacyjności należy zakładać błąd , ale porażka jest czymś co trzeba przeżyć, ab nauczyć się czegoś nowego. Drodzy Nauczyciele należy zacząć już dzisiaj ucząc własnych uczniów filozofii „ It;s OK. to fail” , bo im więcej uczeń przeżyje porażek , to tym więcej się nauczy z analizy tego co wyniósł z tej porażki.
Pamiętajmy , że innowacja zawsze niesie ze sobą potencjał do rozwoju , bo z samego pomysłu nic nie wynika. W związku z tym , należy realizować nasze innowacje- pomysły do końca od ich wypróbowania , weryfikowania poprzez wdrożenie do działania , ale z ciągłą ewaluacją przydatności i prototypowania naszych działań.


Bibliografia:

Basil-Curzon, L. (2004) Teaching in Further Education: A outline of Principles and Practice

Sagal, P. T. (1981) Skinner's Philosophy. Washington, D.C.: University Press of America.Skinner, B. F. (1979) The Shaping of a Behaviorist: Part 2 of an Autobiography

Skinner, B. F. (1983) A Matter of Consequences: Part 3 of an Autobiography

Spitzer M. (2007) Jak uczy się mózg. Wydawnictwo Naukowe PWN : Warszawa.