Program postępowania z uczniem wagarującym

Opis i analiza

Identyfikacja problemu i diagnoza środowiska

Rozpoczynając pracę jako wychowawca klasy drugiej gimnazjum, postanowiłam sprawdzić, jaki stosunek do wagarowania mają uczniowie mojej klasy i jakie widzą konsekwencje opuszczania zajęć lekcyjnych. Powodem podjęcia przeze mnie tego rodzaju czynności było spostrzeżenie, że niektórzy uczniowie nie chodzą na wybrane przedmioty, co skutkuje słabszymi wynikami w nauce, niską frekwencję całej klasy oraz pojawieniem się zjawiska, tzw. „błędnego koła”- uczeń nie chodzi do szkoły, bo nie umie; nie umie, bo nie chodzi do szkoły.
Czynnością, która rozpoczęła moją pracę nad tym niepokojącym zjawiskiem było opracowanie przeze mnie kwestionariusza ankiety i przeprowadzenie badania uczniów mojej klasy (wzór ankiety zamieszczam na następnej stronie). Na podstawie wyników i wniosków, jakie nasuwały się po przeprowadzeniu tej ankiety, zrodził się pomysł opracowania programu postępowania z uczniem wagarującym, który zawierał procedurę postępowania oraz kontrakt wychowawcy z „wagarowiczem”.
Program ten postanowiłam wprowadzić w roku szkolnym 2012/2013, poczynając od miesiąca listopada, obejmował on pięcioro uczniów klasy II C gimnazjum, której byłam wychowawcą. Założenia tego programu zostały osiągnięte, czyli frekwencja tych pięciorga uczniów przestała spadać, a „wagarowanie” zdarzało się sporadycznie.
W I semestrze roku szkolnego 2012/2013 programem objęłam czworo uczniów. Analizując dokumenty sporządzone przeze mnie co miesiąc zauważyłam, że wśród tej czwórki są osoby, które po podpisaniu kontraktu ze mną mobilizują się i systematycznie uczęszczają do szkoły, ale są też tacy, którzy przez jakiś okres stają się wzorem obowiązkowości, po czym ponownie wracają do wagarów lub też tacy, na których ani zobowiązania, ani kontrakty nie odnoszą oczekiwanego skutku.
Po konsultacjach ze szkolnym pedagogiem, doszłam do wniosku, że muszę podjąć działania zmierzające do poprawy frekwencji w mojej klasie. Do tej pory, w szkole funkcjonowała forma podpisywania zobowiązania przez ucznia i jego rodziców. Rozmawiając z panią pedagog postanowiłyśmy wprowadzić nową formę umowy, która będzie pewnego rodzaju kontraktem między mną a moimi wychowankami. Później zresztą taki kontrakt wprowadzono dla uczniów innych klas ( kontrakt pierwszego i drugiego stopnia).
Wzór tych kontraktów zamieszczam na kolejnych stronach.

Założenia programu:

Głównym założeniem programu było wypracowanie takiej procedury, której realizacja mogłaby przyczynić się do zmniejszenia, a może nawet do wyeliminowania problemu wagarów i niskiej frekwencji w mojej klasie.
Program adresowany był do:
• uczniów II C gimnazjum
• rodziców moich uczniów
• nauczycieli uczących w mojej klasie

Cel główny:
• konsekwentne przestrzeganie procedury
• kształtowanie u młodzieży odpowiedzialności za własne czyny- niewypełniania
obowiązku szkolnego

Cele szczegółowe:
• pedagogizowanie uczniów
• pedagogizowanie rodziców
• tworzenie jednolitego frontu oddziaływań wychowawczych

Zadania szkoły, wychowawcy, nauczycieli uczących, rodziców i uczniów:
• wprowadzenie procedury postępowania i jej konsekwentna realizacja
• pedagogizacja uczniów
• pedagogizacja rodziców


Czas realizacji i ewaluacja:

W założeniach program ten miał być realizowany tylko w mojej klasie- taka była
ówczesna potrzeba, mająca wpłynąć na poprawę frekwencji klasy II C gimnazjum. Po
pewnym czasie, został on wprowadzony i realizowany w innych klasach gimnazjum.
Wtedy też został stworzony- przez członków zespołu wychowawczego szkoły, którego
również jestem członkiem- kontrakt drugiego stopnia, przeznaczony dla klas liceum.
W zamyśle ten program jest długoterminowym, ciągle monitorowanym i ewaluowanym.
Prawie, pod koniec trzyletniego cyklu kształcenia, można stwierdzić, że najsłabszym ogniwem w jego działaniu są- niestety - rodzice. Nie wszyscy biorą udział w spotkaniach organizowanych specjalnie dla nich - to niestety wpływa niekorzystnie na jednolitość oddziaływań wychowawczych.

Na początku listopada 2012 roku przeprowadziłam ankietę dotyczącą frekwencji w mojej klasie. Przebadałam w ten sposób 20 uczniów, z czego 15 osób stwierdziło, że chodzi systematycznie na zajęcia, a tylko (albo aż) pięciu uczniów wagaruje. Z tych pięciu osób cztery- podają przyczyny swojego wagarowania.
Główne przyczyny wagarowania:
• nieprzygotowanie do lekcji- 4 osoby
• strach przed lekcją- 2 osoby
• lenistwo- 1 osoba
Na pięcioro wagarujących, aż troje przyznało, że rodzice wiedzą o ich wagarach. Jeśli chodzi o sposoby usprawiedliwienia, to nieobecności usprawiedliwiają przede wszystkim rodzice (3 uczniów), dwie osoby przyznały się do samodzielnego wypisywania usprawiedliwień.

WNIOSKI:

• rozmawiać z uczniami na temat wagarów na lekcjach wychowawczych
• pedagogizować rodziców, by w ten sposób stworzyć jednolity front oddziaływań
wychowawczych
• współpracować z nauczycielami uczącymi w mojej klasie w kwestii konsekwencji w
postępowaniu w stosunku do „wagarowiczów”

Efekty:

1.dla nauczyciala

• szybsze „wychwycenie” uczniów wagarujących
• oddanie ucznia pod „nadzór pedagogiczny”- bezpośrednia pomoc uczniowi
• nawiązanie ścisłej współpracy między wychowawcą a pedagogiem szkolnym
• ścisła współpraca wychowawcy z rodzicami uczniów wagarujących

2. dla ucznia i szkoły

• kształtowanie postaw społecznych dotyczących odpowiedzialności za swoje czyny
• uświadomienie swoich praw i obowiązków
• kształtowanie kompetencji komunikacyjnych
• poznanie aspektów prawnych w konkretnych sytuacjach

Wnioski:

Wagary są- z reguły- skutkiem jakiejś przyczyny, dlatego też uczeń odbywa indywidualne
rozmowy z wychowawcą oraz szkolnym pedagogiem. Muszę zaznaczyć, że tacy
uczniowie nie od razu zaczęli systematycznie uczęszczać na zajęcia lekcyjne. Wymiernym
sukcesem tego programu, który wdrożyłam w swojej klasie, było mniej lub więcej spóźnień
przy mniejszej ilości godzin nieobecnych. Po dokonaniu analizy dokumentacji szkolnej
(dziennik zajęć lekcyjnych) w kolejnym roku bycia wychowawcą tej klasy, mogę stwierdzić,
że założenia programu zostały osiągnięte, mimo że cele nie zostały w pełni osiągnięte.