Metoda Ruchu Rozwijającego W. Sherborne w edukacji wczesnoszkolnej

METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO WERONIKI SHERBORNE
W EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ

Metoda Ruchu Rozwijającego (MRR) w ciągu ostatnich kilkunastu lat stała się tu w Polsce metodą stosowaną powszechnie podczas zajęć z dziećmi. Jest to system ćwiczeń – zabaw- relacji. Nazwa metody – Ruch Rozwijający – odzwierciedla jej główne założenia, a mianowicie rozwijanie za pomocą ruchu świadomości własnego ciała i otaczającej nas przestrzeni, usprawnienie ruchowe, dzielenie przestrzeni z innymi osobami oraz nawiązanie z nimi bliskiego kontaktu za pomocą ruchu i dotyku, co ma szczególne znaczenie w edukacji wczesnoszkolnej, w czasie poznawania nowych kolegów, zacieśniania więzi szkolnych. Zajęcia prowadzone MRR wpływają stymulująco na rozwój emocjonalny społeczny i poznawczy dziecka. Podstawą teoretyczną dla MRR stworzonej przez W. Sherborne były wybrane aspekty teorii ruchu jej nauczyciela – Rudolfa von Labana. Zarówno Laban jak i Sherborne za bardzo ważne uznali ćwiczenia kształtujące świadomość części ciała, szczególnie zaś środka ciała ( tułowia – brzucha), które umożliwiają prawidłową koordynację ruchów. Według MRR prosty ruch powinien być wykonany samodzielnie, bądź z partnerem albo z grupą.
W przypadku ruchu wykonywanego z innymi osobami mówimy o trzech typach relacji :
- opiekuńcza (jeden partner bierny, słabszy – drugi aktywny, silny, opiekuńczy inicjator),
- siłowa ( dwie osoby aktywne , silne),
- razem (partnerzy zwracające uwagę na swoje potrzeby).
Metoda Ruchu Rozwijającego, wbrew swojej nazwie nie jest metodą koncentrującą tylko na usprawnianiu dzieci. Podstawowym jej celem jest rozwijanie strefy emocjonalno- społecznej oraz świadomości samego siebie i innych osób za pomocą ruchu. W trakcie zajęć prowadzonych MRR dzieci – podobnie jak podczas zabawy spontaniczne – poznają swoje otoczenie i uczą się czuć w nim bezpiecznie, dzięki czemu otwierają się na twórcze działanie i nawiązują relacje z innymi osobami.
Ważniejszym celem tych zajęć jest rozwijanie świadomości różnorodnych cech ruchu. Ćwiczenia lub ich fragmenty prowadzone MRR mogą być bardzo zróżnicowane pod względem treści w zależności od potrzeb uczniów. Ćwiczenia ( czy może raczej relacje – jak je nazywa autorka ) oparte są na twórczym wykorzystaniu ruchu, bliskim kontakcie fizycznym, sprzyjającym tworzeniu się więzi emocjonalnych i budowaniu poczucia bezpieczeństwa.
Są one zbliżone do spontanicznych i radosnych zabaw dziecięcych. Natomiast MRR to raczej zbiór wskazówek, przykładów ćwiczeń do wykorzystania w zależności od potrzeb oraz inspiracją do formułowania własnych propozycji. W metodzie Sherborne można wymienić kilka kategorii ćwiczeń :
• ćwiczenia prowadzące do poznania siebie i własnego ciała (świadomość własnego ciała i osoby);
• ćwiczenia pomagające zdobyć pewność siebie i budować poczucie bezpieczeństwa w swoim otoczeniu( świadomość przestrzeni);
• ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu oraz współpracę z partnerem i grupą (świadomość innych osób i kontaktów z nimi):
- oparte na relacji „z”,
- oparte na relacji „przeciwko”,
- oparte na relacji „razem”.
• ćwiczenia twórcze :
Zajęcia oparte na MRR odbywają się zazwyczaj grupowo i mają formę pracy w parach (dorosły – dziecko, dziecko – dziecko). Pary dobierane są zależnie od potrzeb i możliwości każdego dziecka. Relacje między ćwiczącymi podlegają ciągłej dynamice zarówno w trakcie pojedynczych zajęć jak i wciągu dłuższego cyklu spotkań. Dzieci po ćwiczeniach w parach przechodzą do pracy w małych zespołach ( 3-4 osoby), a dopiero na końcu ćwiczą z całą grupą. Dzięki temu wzrasta ich poczucie bezpieczeństwa w relacjach z innymi osobami. Ćwiczenia należy rozpocząć w niskiej pozycji, leżąc lub siedząc na podłodze. Daje to dziecku poczucie stabilizacji „ugruntowania”, a zatem bezpieczeństwa. Kolejnym etapem są ćwiczenia wykonywane wyżej nad podłogą ( np. na czworakach, w uniesionym nad podłogą kocu), a ostatnim etapem – wywołującym potencjalnie najsilniejszy lęk – są ćwiczenia wykonywane wysoko nad podłogą ( np. podrzucanie do góry na kocu, noszenie na rękach).

Dla wzbogacenia programu zajęć opartych na MRR w Sherborne wprowadzono ćwiczenia relaksacyjno –ruchowe z rekwizytem. Często towarzyszy im śmiech radość, spontaniczne działanie, a ich efektem jest wyraźne odprężenie, relaks i otwarcie na twórcze pomysły. Wspomagają one rozwój dzieci, przede wszystkim emocjonalny i społeczny zarówno w procesie edukacji szkolnej, jak i podczas codziennej zabawy zwracają uwagę także na rolę przyborów służących do nauki i zabawy takich jak chusta, koc.
Dzięki MRR W. Sherborne i proponowanym przez nią ćwiczeniom możemy wpłynąć na prawidłowy rozwój psychomotoryczny naszych uczniów w sposób miły i przyjemny dla dzieci.
Ta zabawowa forma pracy jest doskonałym sposobem na integrowanie grupy, zwiększenie sprawności motorycznej uczniów.
Ma ona także duży wpływ na ich rozwój i zachowanie w następujących aspektach:
rozwój poznawczy :
- zdolność koncentrowania uwagi,
- rozumienie komunikatów i zainteresowanie komunikacją,
- świadomość własnego ciała i przestrzeni,
- uczenie się wykonywania nowych działań,
- postawa twórcza (kreatywność),

rozwój społeczny:
-stosunek do zajęć,
-stosunek do zadań,
- stosunek do partnera w parze,
- stosunek do innego dziecka,
- stosunek do grupy i zadań grupowych,

rozwój emocjonalny:
-nastrój,
-ekspresja emocji,
- zdolność relaksowania się,
- reakcja na kontakt fizyczny,
- reakcja na trudne ćwiczenia i niepowodzenia,

rozwój ruchowy:
- poziom aktywności fizycznej,
- sprawność motoryczna,
- samodzielność w wykonywaniu zadań ruchowych,
- kontrola ruchów i dostosowanie ich do zadania,
- dostosowanie ruchów do współpracy z partnerem.

Ta metoda pracy może osiągać dobre rezultaty podczas zajęć z uczniem 6,7,8 –letnim, dzieckiem o obniżonej sprawności psychomotorycznej, należy jednak przestrzegać następujących zasad:
1. Nie zmuszamy do udziału w zajęciach, tylko zachęcamy!
2. Nie rywalizujemy, staramy się pracować na miarę własnych możliwości.
3. Nie oceniamy ( brak oceny negatywnej) , wzmacniamy pozytywnie!

Obecnie MRR W. Sherborne zyskała wielu zwolenników i propagatorów na całym świecie. W Polsce inicjatorem wszelkich poczynań, osobą propagującą czynnie MRR jest pierwsza uczennica W. Sherborne – profesor Marta Bogdanowicz.

Opracowała:
mgr Iwona Mikołajczak