Opisujemy obraz Józefa Mehoffera "Dziwny ogród"

Konspekt lekcji języka polskiego w kl. VI

Temat: Opisujemy obraz Józefa Mehoffera „Dziwny ogród”

Cel główny: umiejętność właściwego odbioru i opisu dzieła sztuki
Cele operacyjne
Uczeń:
- pracuje z komputerem,
- korzysta z informacji zamieszczonych w Internecie,
- korzysta ze słownika wyrazów bliskoznacznych,
- korzysta z internetowego słownika języka polskiego,
- sporządza notatkę,
- posługuje się słownictwem charakterystycznym dla dzieła malarskiego,
- opisuje obraz.
Metody nauczania:
metoda zajęć praktycznych
Środki dydaktyczne:
- reprodukcja obrazu „Dziwny ogród”,
-słownik wyrazów bliskoznacznych,
- Internet,
- plan opisu obrazu – kserokopie,
- słownictwo przydatne do opisu – kserokopie.
Formy organizacji lekcji: indywidualna, zbiorowa, dwuosobowe zespoły.

Tok lekcji

I Część wstępna
1.Poinformowanie uczniów, że tematem lekcji będzie opis dzieła sztuki.
2.Przypomnienie, na czym polega opis (np. opis krajobrazu), jakie są jego cechy: - w opisie przeważają rzeczowniki i przymiotniki nazywające cechy, np. wielkość, kształt, barwę...
- ważną rolę odgrywają wyrazy określające stosunki przestrzenne, czyli przyimki i wyrażenia przyimkowe (u góry, u dołu, po prawej stronie, po lewej, pomiędzy, między, w, pośród, w głębi, z dala, dalej, najbliżej, bliżej, blisko, tuż, przy, za, po, zza, spośród...)
- w opisie należy użyć bogatego słownictwa, przenośni, porównań, epitetów.

II Część właściwa
1.Poszukanie w słowniku wyrazów bliskoznacznych i wypisanie w zeszytach wyrazów bliskoznacznych do wyrazu obraz - malowidło, płótno, miniatura, rycina, rysunek, sztych, drzeworyt, portret (niektóre z nich przydadzą się podczas opisu).
2.Praca z komputerem (dwuosobowe zespoły):
- poszukanie obrazu J. Mehoffera „Dziwny ogród”, przyjrzenie się reprodukcji,
- wyszukanie znaczenia słowa reprodukcja (np. sjp.pwn.pl) - kopia oryginału wykonana w dowolnej skali metodą drukarską lub fotograficzną; też: wykonanie takiej kopii,
- zestawienie słowa reprodukcja ze słowem oryginał (ortografia!)
- pierwsze wrażenia po obejrzeniu obrazu: ładny, kolorowy, wesoły...
- poszukanie informacji o J. Mehofferze i sporządzenie notatki: żył w l. 1869 – 1946, przedstawiciel Młodej Polski, mistrz secesyjnej dekoracyjności, tworzył witraże, grafikę użytkową (okładki, karty tytułowe, winiety, inicjały, ekslibrisy, afisze...)
- poszukanie informacji na temat stylu secesyjnego i sporządzenie krótkiej notatki – posługiwanie się płynną falistą linią, wykorzystywanie ornamentów roślinnych, asymetria, pastelowa kolorystyka (wyszukiwanie znaczeń niezrozumiałych terminów).
3.Sporządzanie planu opisu obrazu – podanie uczniom punktów i polecenie uporządkowania ich (zał.1)
..... Analiza obrazu: (3)
a) kompozycja
b) kolorystyka,
c) rola światła.
..... Ogólne wrażenia, odczucia (5)
..... Określenie tematyki obrazu. (2)
..... Nastrój obrazu. (4)
..... Krótka informacja o dziele i jego autorze. (1)
4.Przepisywanie planu i wspólne sporządzanie notatki.

Plan opisu
1.Krótka informacja o dziele i jego autorze (uczniowie mogą wykorzystać notatkę sporządzoną wcześniej oraz następujące informacje):
- obraz olejny na płótnie,
- powstał w l. 1902 1903,
- znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.
2.Określenie tematyki obrazu – przedstawia żonę i dziecko malarza na spacerze w ogrodzie.
3.Analiza obrazu:
a)kompozycja:
- plan pierwszy: kobieta – żona malarza w niebieskiej eleganckiej sukni i kapeluszu tego samego koloru, lewą ręką podtrzymuje suknię, prawą chwyta gałąź jabłoni; mały, nagi chłopczyk – syn malarza, jasne włoski, w rączkach trzyma malwy w kolorze czerwonym i różowym,
- plan drugi: opiekunka w ludowym stroju krakowskim,
- dalszy plan – ogród, drzewa, ścieżka,
- u góry – nałożona na powierzchnię płótna, ogromna, nadnaturalnych rozmiarów ważka, zakłócająca porządek kompozycji,
b) kolorystyka: żywe kolory, duża gama kolorystyczna, odmienna kolorystyka poszczególnych postaci,
świeża zieleń, różnobarwne kwiaty,
c) rola światła: wyeksponowanie postaci skąpanego w słońcu chłopca, pozostałe postacie w cieniu.
4.Nastrój obrazu: emanuje z niego spokój, szczęście, harmonia rodzinna.
5.Ogólne wrażenia, odczucia.

III Część końcowa
1.Próby opisu ustnego wg planu z wykorzystaniem podanego słownictwa (zał. 2)
2.Zadanie domowe Opisz obraz J. Mehoffera „Dziwny ogród”. Wykorzystaj plan i podane słownictwo.
IV Ewaluacja
1.Co zapamiętałeś z dzisiejszej lekcji?
2.Co ci się najbardziej podobało na dzisiejszej lekcji?

-------------------------------------------------------------
Zał. 1.
Uporządkuj punkty planu.
..... Analiza obrazu:
a) kompozycja
b) kolorystyka,
c) rola światła.
..... Ogólne wrażenia, odczucia.
..... Określenie tematyki obrazu.
..... Nastrój obrazu.
..... Krótka informacja o dziele i jego autorze.
Zał. 2.
Opisując obraz, uwzględnij:
1.Słownictwo określające stosunki przestrzenne: na pierwszym/na drugim planie, w centrum obrazu, w głębi, w tle, przy, obok, koło, nieopodal, niedaleko, w pobliżu, opodal, bliżej, nieco bliżej, tuż za, dalej, w rogu, na dole, na górze, naprzeciwko, po przeciwnej stronie, na wprost, po drugiej stronie, z boku, z prawej/z lewej strony, po obu stronach, nad, ponad, poniżej, pod, w środku, pośrodku.
2.Słownictwo nazywające kolory: jednobarwny, różnobarwny, wielokolorowy, pstrokaty, ostry, krzykliwy, jasny, ciemny, czerwony, zielony, żółty, brązowy ...
3.Słownictwo nazywające kształty: prostokątny, kwadratowy, okrągły, trójkątny, podłużny, owalny ...
4.Słownictwo nazywające wielkość: duży, mały, średniej wielkości, niewielki, ogromny, monumentalny, niepozorny ...
5.Słownictwo określające nastrój: pogodny, radosny, wesoły, melancholijny, ponury, smutny, tajemniczy, niesamowity, podniosły, uroczysty ...