Asertywność na co dzień. Scenariusz lekcji dla klasy pierwszej szkoły ponadgimnazjalnej

Scenariusz lekcji
dla klasy pierwszej szkoły ponadgimnazjalnej


Temat lekcji: Asertywność na co dzień. Moja mapa asertywności.

Cele edukacyjne:
Rozpoznawanie zachowań asertywnych
Doskonalenie umiejętności odróżniania zachowań asertywnych od agresywnych i uległych
Wzmacnianie znaczenia szacunku w życiu człowieka – kształtowanie postaw asertywnych

Metody: praca indywidualna, praca w parach, dyskusja, rozmowa kierowana

Pomoce dydaktyczne: kartki papieru, długopisy, krzyżówka

Przebieg lekcji:
Krzyżówka, której rozwiązanie wskaże temat lekcji
Ćwiczenie 1
Dyskusja na temat asertywności, omówienie różnic pomiędzy zachowaniami agresywnymi i uległymi a asertywnymi, zwrócenie uwagi na znaczenie szacunku w życiu człowieka i w jego relacjach z innymi ludźmi (w codziennym rozwiązywaniu konfliktów)
Ćwiczenie 2
Rozmowa kierowana na temat tego, wobec kogo najtrudniej nam jest być asertywnym. Stworzenie piramidy asertywności
Ćwiczenie 3
Zakończenie lekcji

Ćwiczenie 1. Nasze zachowania
Uczniowie po kolei wymieniają, a jedna osoba zapisuje na tablicy, różne rodzaje zachowań ludzkich pojawiających się w sytuacjach konfliktowych (jak najwięcej) np. zachowanie kulturalne, chamskie, nieśmiałe, wulgarne, stanowcze itp. Następnie uzyskane odpowiedzi wspólnie starają się podzielić w 3 grupy: zachowań agresywnych (AG), asertywnych (AS) i uległych (U).
Na koniec prowadzący podsumowuje wynik pracy uczniów wyjaśniając pojęcie asertywności i różnic pomiędzy uległością a agresją. Zwykle w sytuacjach konfliktowych lub z jakiegoś powodu dla nas trudnych możemy zachowywać się trojako:
postawa agresywna – bronimy jedynie praw własnych, lekceważąc cudze,
postawa uległa – podporządkowujemy się, lekceważymy swoje prawa, a respektujemy prawa innych,
postawa asertywna – respektujemy prawa zarówno swoje, jak i innych.

Nauczyciel przedstawia zależność tych postaw i szacunku według schematu:
SZACUNEK:
U.: JA < INNI
AG.: JA > INNI
AS.: JA = INNI

Ćwiczenie 2. Piramida asertywności
Uczniowie dyskutują, jak zachowaliby się w przypadku, gdyby kasjerka pomyliła się w wydawaniu im reszty. Podają znane/zaobserwowane przykłady z życia codziennego, gdy ludzie okazują się nie być asertywnymi.
Na koniec dyskusja, czy łatwo formułować asertywne komunikaty, w jakich sytuacjach i wobec kogo najczęściej zachowujemy się asertywnie? Finałem może być stworzenie piramidy asertywności według kryterium: komu najłatwiej jest odmówić (rodzina, przyjaciele, nauczyciele, osoby obce itp.).

Ćwiczenie 3. Moja mapa asertywności
Uczniowie w parach, na podstawie opisanych wcześniej sytuacji, sami konstruują mini - test diagnozujący zachowania asertywne np.
Czy zwracasz uwagę, kiedy ktoś wpycha się przed tobą w kolejkę?.........
Czy trudno ci powiedzieć „nie”, kiedy sprzedawca stara się sprzedać ci towar, którego nie chcesz kupić?.............
Czy prosisz nauczyciela, aby wyjaśnił ci niezrozumiały materiał?...................
Czy reagujesz, gdy przeszkadza ci ktoś palący papierosy?.......................
Czy potrafisz wyrazić swoje odmienne zdanie na forum klasy? ......................
Wyniki przedstawiają na forum tworząc jeden wspólny test do badania asertywności.

Załączniki do wykorzystania w trakcie zajęć:

I. Krzyżówka:
Nieś ją tam, gdzie widzisz smutek - rAdość
Jest wypowiedzianą myślą - Słowo
Zaprzeczenie, które należy mówić ludziom toksycznym - niE
Jest skutkiem strachu i narusza prawa człowieka - agResja
Wiara w swoje możliwości - opTymizm
Cenne na ziemi, jest tworzeniem siebie - żYcie
Jest potrzebna do kształtowania własnego optymizmu - Wiara
Są bezcennym darem naszej osobowości, początkiem wielkich życiowych sukcesów - marzeNia
Obdarowywanie kogoś i siebie, jest ważną cechą charakteru - hOjność
Jest nią miłość - wolnoŚć
Najważniejsze i najbardziej potrzebne w życiu uczucie - miłośĆ


Bibliografia:
Poradnik dydaktyczny godziny z wychowawcą, red.: Barbara Bleja - Sosna, Wydawnictwo BEA, Toruń 2004
Asertywność, R. Alberti, M. Emmons, Wydawnictwo GWP, Gdańsk 2007