Rola pozalekcyjnych zajęć rekreacyjno - sportowych

Pozalekcyjne zajęcia rekreacyjno – sportowe dobrze organizowane wpływają na regenerację sił fizycznych młodzieży, skutecznie przeciwdziałają niektórym ujemnym wpływom cywilizacji. Wśród młodzieży szkolnej są alternatywą dla nadmiernego korzystania z Internetu. W środowisku szkolnym istnieją możliwości wszechstronnego wykorzystania walorów wychowania fizycznego, sportu, rekreacji i turystyki, a rezultaty pracy będą tym trwalsze i widoczne, im wcześniej przystępuje się do racjonalnego stosowania bodźców ruchowych i kształtowania odpowiednich nawyków. Jest to w miarę najszybsza, a zarazem najbardziej ekonomiczna i efektywna droga do rozpowszechnienia kultury fizycznej wśród młodzieży.
Wychowanie do rekreacji ruchowej powinno polegać na kształtowaniu u dzieci nawyku uczestnictwa w dowolnie wybranych formach rekreacyjnych. W działalności tej należałoby stosować indywidualne i zespołowe formy rekreacji ruchowej, uwzględniając zainteresowania dzieci i młodzieży, ich potrzeby, oczekiwania i dążenia. Realizując zadania instrumentalne równocześnie należy przekazywać i utrwalać wiedzę dotyczącą zdrowia fizycznego i psychicznego, uświadamiać wychowankom że ruch, ćwiczenia rekreacyjne nie są tylko luksusem, ale koniecznością życiową, podobną jak inne funkcje życiowe, takie jak odżywianie, nauka czy praca.
Atrakcyjna oferta z zakresu turystyki w zajęciach pozalekcyjnych może stanowić również odpowiednią alternatywę na pojawiające się zagrożenia cywilizacyjne. Walory społeczno – wychowawcze, a także zdrowotne turystyki są powszechnie udowodnione. Przebywanie na świeżym powietrzu, w grupie, w kontakcie z przyrodą, poznawanie dorobku kulturowego i inne wrażenia pozwalają na realizację najszczytniejszych zadań. Upowszechnianie turystyki szkolnej połączonej z rekreacją ruchową, a nie tylko klasowe wycieczki do kin, teatrów, czy zwiedzanie zabytków, zasługują na szczególne miejsce w działalności pozalekcyjnej szkoły.
W dokumencie uzasadniającym nową koncepcję wychowania w szkole zapisano: „uczeń powinien mieć w szkole możliwość integralnego rozwoju wszystkich sfer swojej osobowości: rozwijać się fizycznie, kształcić zmysły, uczyć się kierowania emocjami, nabywać sprawności intelektualnych, rozwijać moralnie, ćwiczyć wolę i rozwijać duchowo" (Reforma Systemu Edukacji , 2009).
Rozwój intelektualny i fizyczny jest jedną z najbardziej istotnych właściwości osoby ludzkiej. Rozwój ten jest procesem złożonym i w swoim zasadniczym wymiarze ma charakter autonomiczny. Oznacza to, że największą siłą napędową tego rozwoju jest niezawisła motywacja wewnętrzna, wyrastająca z poczucia odpowiedzialności za siebie. Bez zaangażowania się ucznia w sprawy własnego rozwoju intelektualnego i fizycznego nie może on rozwinąć w pełni istniejących w nim możliwości (Bielski, 1997).
Rozwój człowieka wiąże się z ruchem, który wykonywany jest w celu zaspokojenia określonych potrzeb i wykonywania określonego zadania, motywującego do działania.
Zajęcia wychowania fizycznego są obowiązkowe wśród wszystkich uczniów i mają wpływ decydujący na kształtowanie ich stosunku do aktywności ruchowej. Umiejętności oraz nawyki zdobyte na lekcji wychowania fizycznego stanowią podstawę do indywidualnej aktywności fizycznej uczniów. Zajęcia lekcyjne nie zaspokajają w pełni potrzeb ruchowych dzieci i młodzieży w okresie ich dynamicznego rozwoju biologicznego. Dlatego rola zajęć pozalekcyjnych urasta do funkcji szczególnego środka kompensującego niedoboru ruchu.
Zajęcia pozalekcyjne rekreacyjno - sportowe rozumiane są jako dobrowolne uczestnictwo uczniów w czasie wolnym od nauki w wybranych przez nich zajęciach oraz sekcjach sportowych. Zajęcia te są ściśle zintegrowane z kulturą, wychowa¬niem, higieną oraz dbałością o zdrowie. Na zajęciach tych występuje więc integracja wszystkich przedmiotów nauczanych w szkole, które wpływają na rozwój psycho - fizyczny ucznia.
Zajęcia rekreacyjno – sportowe od dawien dawna mają ogromne znaczenie. Służą do regeneracji sił fizycznych i psychicznych przez dzieci, młodzież i dorosłych.
Spędzanie czasu wolnego przez młodego człowieka jest pewną miarą jego wewnętrznej wolności i może być zarówno źródłem bogacących doznań, refleksji, przyjaźni, jak i zostać zmarnowany, źle wpływać na psychikę i przyszłość. Bardzo ważna jest więc rola szkoły i ludzi zajmujących się organizacją i prowadzeniem pozalekcyjnych zajęć rekreacyjno - sportowych, od których to zależy, w jaki sposób młodzież szkolna spędzać będzie swój wolny czas.
Uczestnictwo uczniów w zajęciach rekreacyjno – sportowych, to niezwykle wartościowy sposób spędzania wolnego czasu. Zachęcanie uczniów do aktywności fizycznej obejmuje zakres szeroko rozumianego wychowania, które rozumie się jako coś, co może być korzystne i pożądane w toku całego ludzkiego życia. Sport i rekreacja powinny być ważnym składnikiem nowoczesnego stylu życia, wyrywającego ucznia z bierności, z zasiedzenia, lęku przed światem, przed nowymi doświadczeniami i warunkami życia. Wysiłek fizyczny powinien być okazją do zmiany zachowań, zaspokajania potrzeb intelektualnych, społecznych, estetycznych, sportowych i wielu innych. Musimy jednak pamiętać, że zajęcia te powinny być dla ucznia zawsze dobrowolnym i świadomym udziałem, dążącym do realizacji określonych wartości potrzeb i stylu życia. Atrakcyjność tych zajęć powinna polegać przede wszystkim na tym, że istnieje możliwość jak najbardziej swobodnego ich wyboru.
Działalność pozalekcyjna szkoły sprowadza się w głównej mierze do organizowania aktywności dzieci i młodzieży, która ma służyć bezpośrednio zaspokajaniu potrzeb samorealizacyjnych tych generacji, a także wypełnia ich czas wolny, zaspokajając potrzeby między innymi w dziedzinie sportu, rekreacji, turystyki, wypoczynku, rozrywki i zabawy. Przede wszystkim przyczynia się do wielostronnego rozwoju osobowości (Siwiński, 1994).
Zajęcia pozalekcyjne rekreacyjno - sportowe pełnią następujące funkcje: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą.
Wśród wymienionych funkcji można wyróżnić następujące zadania szkoły (Żukowska, 1983):
1). sprawowanie opieki wychowawczej i częściowo dydaktycznej, głównie w odniesieniu do uczniów, którzy pozbawieni są właściwej opieki wychowawczej poza lekcjami,
2). racjonalne organizowanie czasu wolnego uczniów, tak aby zaspo¬kojone były ich potrzeby psychofizyczne,
3). rozbudzanie oraz kształtowanie różnorodnych zainteresowań i zdolności motorycznych ogółu uczniów oraz organizowanie ich dobrowolnego samokształcenia,
4). rozwijanie aktywności twórczej uczniów,
5). uspołecznianie uczniów przez tworzenie warunków do ich dobrowolnej aktywności
w wybranych dziedzinach sportu, rekreacji, turystyki oraz warunków dla nabywania umiejętności współdziałania w różnych grupach.
Umiejętnie zorganizowane pozalekcyjne zajęcia rekreacyjno – sportowe wpływają na regeneracje sił fizycznych młodzieży, skutecznie przeciwdziałając niektórym ujemnym wpływom cywilizacji. W środowisku szkolnym istnieją możliwości wszechstronnego wykorzystania zdrowotno - higienicznych walorów wychowania fizycznego, sportu, rekreacji oraz turystyki, a rezultaty pracy będą tym trwalsze, im wcześniej przystąpimy do racjonalnego stosowania i kształtowania odpowiednich nawyków.
Wychowanie do aktywności fizycznej powinno polegać na kształtowaniu u dzieci nawyku uczestnictwa w dowolnie wybranych formach rekreacyjnych. Ukazując potrzebę uczestnictwa w zajęciach rekreacyjno - sportowych, równocześnie należy przekazywać uczniom wiedzę dotyczącą zdrowia fizycznego i psychicznego, uświadamiając wychowankom, że ruch, ćwiczenia rekreacyjne nie są tylko luksusem, ale koniecznością życiową, podobną jak inne funkcje życiowe, takie jak odżywianie, nauka czy praca.
Jak wynika z powyższego, rola pozalekcyjnych zajęć rekreacyjno - sportowych jest bardzo znacząca. Sprowadza się ona nie tylko do wypełniania uczniom czasu wolnego, ale posiada konkretne zadania wychowawcze, kształcące i zdrowotne. Pozalekcyjne zajęcia rekreacyjno - sportowe stanowią integralną część całokształtu działań szkoły w dziedzinie kultury fizycznej. Umiejętnie zorganizowane zajęć pozalekcyjnych może stać się alternatywą dla współczesnych zagrożeń cywilizacyjnych i patologii.

BIBLIOGRAFIA:
Bielski J., Życie jest ruchem, Agencja Promo – Lider, Warszawa 1996
Siwiński W., Sport, rekreacja i turystyka na zajęciach pozalekcyjnych organizowanych
w szkole, Studium empiryczne. Monografia Nr 316, AWF Poznań 1994.
Żukowska Z. Wartości wychowawcze współczesnego sportu. Sport w kształtowaniu kultury i osobowości, AWF Poznań 1983.
Ustawa o kulturze fizycznej Dz.U. MEN NR 5/97 poz.24, Dz.U. z 1996 NR 25 poz. I 13.