Wady postawy ciała - wskazówki dla rodziców i nauczycieli

Wady postawy ciała- wskazówki dla rodziców i nauczycieli

„Postawa jest subtelnym wskaźnikiem stanu aktywności organizmu ludzkiego; każdy upadek sił rozwojowych jakiejkolwiek rodziny lub społeczeństwa, każde pogorszenie stanu zdrowia osobnika znajduje swój wyraz w pogorszeniu postawy”.
H. Spitzy

Jednym z warunków normalnego rozwoju i zdrowia człowieka jest prawidłowa postawa ciała. W związku z tym ważnym zadaniem wychowawców jest dbałość o poprawną postawę dziecka, która w okresie pierwszych kilku lat pobytu w przedszkolu a później w szkole łatwo ulega zniekształceniu.
O postawie ciała decyduje wzajemne ułożenie elementów ciała : głowy , kręgosłupa , klatki piersiowej , miednicy , kończyn . Największy wpływ na postawę ciała ma kształt kręgosłupa .U dorosłego prawidłowo ukształtowany kręgosłup ma , patrząc z boku , fizjologiczne wygięcia : do przodu – zwane lordozami ( lordoza szyjna i lordoza lędźwiowa ) oraz do tyłu – w odcinku piersiowym ( kifoza piersiowa ) . Patrząc z tyłu , kręgosłup powinien być prosty .Brak wygięć bocznych to cecha zdrowego kręgosłupa w każdym wieku – a więc również w wieku przedszkolnym.
Prawidłowa postawa ciała zabezpiecza organizm przed ujemnym wpływem środowiska, co pozostaje w ścisłym związku z utrzymaniem zdrowia człowieka. Prawidłowa postawa to także estetyczna sylwetka osobnika, harmonijne wykonywanie ruchów.
Postawa prawidłowa charakteryzuje się tym , że:
-głowa ustawiona jest wprost nad klatką piersiową, biodrami i stopami lub podana nieco ku przodowi,
-klatka piersiowa jest wysklepiona ku przodowi, przy zahamowaniu swobodnego oddychania,
-brzuch lekko wciągnięty lub płaski,
-plecy łagodnie wygięte, przy czym łopatki nie wystają poza linię pośladków,
-ręce i nogi są prawidłowo ukształtowane,
-stopy są wysklepione.
Natomiast nieprawidłowa postawa jest wtedy, gdy :
-głowa jest wysunięta do przodu lub pochylona w bok,
-klatka piersiowa płaska, zapadnięta lub zniekształcona, barki wysunięte do przodu,
-brzuch wypukły, wysunięty do przodu lub zwiotczały , obwisły,
-plecy zgarbione, zaokrąglone, a miednica posiada zbyt duże nachylenie , co łącznie daje silne wygięcie krzywizn kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej,
-stopy płaskie.
Mówiąc o wadach postawy ciała, mamy na myśli przede wszystkim odchylenia od normalnego kształtu kręgosłupa. On bowiem jest kostnym rusztowaniem ciała.
Najczęściej występującymi wadami postawy ciała są:
1. Plecy okrągłe
2. Plecy wklęsłe
3. Plecy okrągło-wklęsłe
4. Plecy płaskie
5. Boczne skrzywienie kręgosłupa ( skoliozy )
6. Zniekształcenie klatki piersiowej ( klatka kurza, klatka lejkowata)
Zagadnieniem związanym z postawą są wady kończyn dolnych i stóp. Zniekształcenia kończyn dolnych pogarszają w znacznym stopniu statykę ciała i zmieniają postawę. Wyróżniamy następujące deformacje kończyn dolnych:
1. kolana koślawe
2. kolana szpotawe
3. stopa płaska
4. stopa płasko- koślawa
5. stopa wydrążona

Wczesne wykrycie odchyleń od normy w postawie ciała dziecka to gwarancja skutecznego leczenia. Obserwacje postawy ciała można rozpocząć już od 3 roku życia dziecka i prowadzić nie rzadziej niż raz na pół roku do 18 lat.
Oto w jak prosty sposób , w warunkach domowych można przeprowadzić sprawdzian prawidłowej sylwetki dziecka:
-Ustaw dziecko bokiem. Sprawdź, czy nie ma nadmiernego pochylenia głowy do przodu lub zaokrąglonych pleców, czy zbyt wypiętego brzucha.
-Sprawdź, czy w swobodnej stojącej pozycji linia kręgosłupa jest prosta.
-Sprawdź, czy w pozycji stojącej barki są na tej samej wysokości.
-Oglądając dziecko od tyłu, sprawdź czy łopatki są na jednej linii, czy nie są odstające
-Sprawdź, czy w pozycji stojącej biodra są na tym samym poziomie, czy tzw. „trójkąty talii” są równe.
-Sprawdź stojąc za dzieckiem, czy nie ma różnicy w wysokości między prawą a lewą stroną ciała.
-W pozycji , gdy dziecko leży na brzuchu i unosi nogi zgięte w stawie kolanowym, czy nie ma różnicy w wysokości ustawienia stóp.
-Sprawdź, czy odległość między kostkami wewnętrznymi stóp nie jest większa niż 5 cm przy złączonych kolanach lub czy kolana nie są znacznie od siebie odchylone przy złączonych stopach.
Jeśli stwierdzisz którąkolwiek nieprawidłowość z powyżej przedstawionych lub inne niepokojące objawy- zgłoś się natychmiast do lekarza ortopedy. Tylko on może potwierdzić lub wykluczyć Twoje obawy.

Rodzice w domu powinni pamiętać o tym, aby:
-Zapewnić dziecku prawidłowy wypoczynek nocny – powinno spać na równym, twardym posłaniu bez poduszki lub z poduszką małą, płaską czy też „Jaśkiem” pod głową
-Zwracać uwagę na sposób siedzenia dziecka przy stole. Siedząc przy stole dziecko powinno mieć nogi skrzyżowane pod krzesłem, a stopy oparte zewnętrznymi krawędziami o podłogę. Nogi nie mogą zwisać z krzesła.
-Dziecko dużo chodziło na palcach. Wskazane jest chodzenie latem boso-po łące czy też piasku.
-Szczególną uwagę zwrócić na obuwie dzieci- nie może ono deformować stopy. Ubranie dziecka powinno być luźne, bez uciskających gum i tasiemek, które nie tylko krępują ruchy, ale również uciskają dolne żebra, deformując klatkę piersiową.
-Pozwalać dziecku na częste zmiany pozycji (klękanie, czworakowanie, czołganie się).

Literatura:
-T. Kasperczyk: „Metody oceny postawy ciała”, Kraków 2000
-J. Kołodziej, K. Kołodziej, I. Momola : „Postawa ciała, jej wady i korekcja”, Rzeszów 2004
-W. Gniewkowski, K. Wlaźnik, Wychowanie fizyczne, Warszawa 1985.