Rozważania na temat agresji, jej definicji, rodzajów, przyczyn i sposobów redukcji

Agresja, czyli działanie agresywne jest to zamierzone zachowanie człowieka, które ma na celu wywołania cierpienia fizycznego bądź psychicznego czy też spowodowanie krzywdy lub przykrości. Działanie agresywne może mieć formę fizyczną lub słowną.
Możemy wyróżnić podstawowe rodzaje agresji, czyli agresja wroga i agresja instrumentalna. Agresja wroga jest to atak agresji spowodowany uczuciem gniewu. Atak ten ma na celu zadanie bólu czy też spowodowanie obrażeń fizycznych. Natomiast agresja instrumentalna pojawia się gdy u człowieka występuje zamiar wyrządzenia krzywdy drugiej osobie. Agresja ta służy do osiągnięcia celu innego niż zadanie bólu.
Agresja może pełnić różne funkcje, np. umożliwia ona: rozładowywanie przez człowieka napięcia, osiąganie przez człowieka korzyści materialnych i społecznych, oraz zdobycie i utrzymanie przez niego wysokiego statusu, a także obrona przez człowieka własnej osoby lub członków swojej grupy.
Do wywołania agresji mogą przyczynić się różne przyczyny. Jako pierwsze chciałabym wymienić przyczyny neurologiczne i chemiczne. Liczne badania potwierdziły że, niektóre substancje chemiczne powodują zwiększoną agresję. Taką substancją jest testosteron, i tak dla przykładu wstrzyknięcie tej substancji do organizmu zwierząt zwiększa agresywność u tych zwierząt.
Przyczyną agresji mogą być także procesy, które zachodzą w organizmie człowieka. Związek z przejawami agresji ma dla przykładu struktura mózgu, która zwana jest ciałem migdałowatym. Drażnienie tej struktury powoduje wystąpienie zachowania agresywnego.
Do głównych czynników poprzedzających wystąpienie agresji jest ból i dyskomfort. Agresję może wywołać przykra i nieprzyjemna sytuacja. Taką sytuacją może być za wysoka temperatura, ból, gniew, itd. Analizując te niemiłe i przykre sytuacje w życiu człowieka głównym czynnikiem, który wywołuje agresję jest frustracja. Jeśli człowiekowi, który dąży do realizacji jakiegoś celu przeszkodzi się w tym działaniu, może u tej osoby pojawić się frustracja, a ta z kolei może zwiększyć prawdopodobieństwo agresywnego zachowania. Jednak nie oznacza to, że za każdym razem gdy pojawi się frustracja doprowadzi ona jednostkę do agresywnego zachowania. A zatem frustracja nie jest przyczyną agresji.
Potoczne obserwacje wskazują również związek pomiędzy agresją a ilością spożywanego przez człowieka alkoholu. Badania wykazały, że alkohol osłabia kontrolę nad własnym zachowaniem, a także pod wpływem alkoholu ujawniają się skrywane przez człowieka dążenia.
Kolejną bardzo ważną przyczyną wywołującą agresję jest oglądanie przemocy w środkach masowego przekazu. Badania potwierdzają, że im więcej przemocy ogląda dziecko w telewizji, tym więcej przemocy będzie przejawiło po latach w swoim dorosłym życiu. Oglądanie przemocy w telewizji zwiększa liczbę agresywnych zachowań u dzieci, a także dostarcza im wzorów agresywnego postępowania i niejednokrotnie zezwala im na przejawienie swej agresywności w życiu codziennym. W porównaniu z osobami dorosłymi dzieci są dużo bardziej wrażliwe, czyli to co oglądają w środkach masowego przekazu może wywierać dużo większy i głębszy wpływ na ich postawy oraz zachowanie.
Reasumując przemoc, która często jest pokazywana w środkach masowego przekazu może wywoływać agresywne zachowanie widza, ponieważ: po pierwsze, oglądanie przemocy przez człowieka osłabia przyjętą przez społeczeństwo normę nakazującą kontrolę agresywnych impulsów, na przykład „Jeśli oni mogą, to ja też mogę”. Po drugie, oglądanie agresji dostarcza widzowi wzorów oraz pomysłów do ujawnienia swoich własnych agresywnych impulsów, na przykład „Ach, więc tak się to robi!”. Po trzecie, oglądanie przemocy przez człowieka powoduje, że uczucie gniewu staje się bardziej dostępnym, co w konsekwencji powoduje lepsze uświadomienie przez tą osobę własnej złości oraz powoduje zwiększenie prawdopodobieństwa jej wyrażenia poprzez agresywne zachowanie, na przykład „Myślę, że to, co czuję, to właśnie agresja”. I po czwarte, oglądanie przez widza wielu masakr powoduje u niego redukcję uczucia przerażenia a także współczucia dla ofiar. Tym samym człowiek łatwiej może się pogodzić z przemocą, na przykład „Znowu się tłuką, co jest na innym kanale?”.
A zatem oglądanie przemocy w środkach masowego przekazu przyczynia się do nasilenia przemocy w życiu realnym. Dlatego też należy zastanowić się nad sposobem redukcji przemocy. Możemy wyróżnić następujące sposoby redukcji przemocy: argumentacja w rozmowie, stosowanie kar, karanie agresywnych modeli, oraz nagradzanie alternatywnych wzorców zachowania a także obecność nieagresywnych modeli i rozwijanie empatii w stosunku do innych osób.


Literatura:

1. Psychologia społeczna, Elliot Aronson, Timothy D. Wilson, Robin M. Akert, Poznań, "Zysk i S-ka", 1997.

2. Człowiek istota społeczna, Elliot Aronson, Wyd. 11, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.